WO

Leerlingen in alle profielen van de tweede fase voortgezet onderwijs kunnen sedert 1998 kiezen voor het examenvak Informatica. De helft van de scholen biedt het vak aan. Het aantal leerlingen dat Informatica kiest op die scholen is gemiddeld 19%.
De invoering van Informatica verliep niet probleemloos. Aanvankelijk ontbrak het aan lesmaterialen en voldoende gekwalificeerde docenten. Inmiddels zijn er drie volledige lesmethoden beschikbaar en 300 docenten omgeschoold. De invoering van de vernieuwde tweede fase bleek met veel problemen gepaard te gaan.

Het LOKweb bevat taken voor onderwijs in Kennistechnologie en Kunstmatige intelligentie. Taken worden zelfstandig door studenten uitgevoerd, parallel aan colleges of zelfstudie.
Taken worden gemaakt door ontwikkelaars, specialisten van de instellingen, en worden geplaatst op het LOKweb. Docenten bepalen welke taken door hun studenten gedaan moeten worden. Studenten halen alle documentatie, software en dergelijke op van het LOKweb en leveren resultaten of werkstukken in bij hun docent.

Harm Weistra gaat in op de rol van e-learning. Centraal staat de vraag of e-learning op een dood spoor zit. Kunnen de belangrijkste beloften worden waargemaakt:
1. personalisatie, afgestemd op persoonlijke leerbehoefte/leerstijl
2. flexibiliteit: leren wanneer en waar je wilt
3. lage prijs: goedkoper dan traditioneel opleiden
Harm Weistra signaleert trends en wijst nieuwe wegen om e-learning succesvol te laten aansluiten bij ontwikkelingen in de maatschappij.

Door het ontstaan van de virtuele ruimte zijn onze handelings- en communicatieperspectieven veranderd. Het verlangen naar ware kennis en inzicht vraagt om nieuwe vormen van leren en communiceren.

Bij het nadenken over de vraag van de maatschappij en het bedrijfsleven naar competenties op het gebied van ICT, ziet Tom Rodrigues dat er nog veel moet verbeteren in het ICT-onderwijs. Wat er gebeurt komt te laat en is niet passend. Er is in het onderwijs absoluut onvoldoende besef en aandacht voor de alles veranderende impact van ICT op machtsrelaties, rol van plaats, ruimte en tijd.
De aandacht voor techniek van informatica moet worden omgezet naar aandacht voor de gevolgen van ICT en de noodzaak andere competenties te bevorderen.

Dit paper is een beknopte versie van de module die de cursus Informatievaardigheden van het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit Nederland afsluit. Deze cursus is bedoeld voor leerkrachten: wat kunnen zij doen, gegeven het belang van informatievaardigheden voor leerlingen, om hun onderwijs op dit domein te versterken? De nadruk in deze module ligt echter op het aspect ‘meisjes en ICT in het onderwijs’. De achtergrond hiervan is dat te weinig meisjes voor een ICT-gerelateerde opleiding kiezen. Er zijn voldoende redenen om dit verschijnsel te doorbreken.

Informatica is zowel een wetenschap op zoek naar de waarheid als ook een ingenieursdiscipline gericht op het maken van dingen. Sinds de middeleeuwen werd voor dit soort disciplines de werkplaats met meesters, gezellen en leerlingen geperfectioneerd als opleidingsmodel. Omdat de informatica sterk gebaseerd is op abstracties (formules) en omdat de artefacten die ze maakt bestaan uit teksten (programma’s, specificaties etc.) lijkt het mogelijk om met digitale middelen de oude werkplaats in ere te herstellen, maar dan ongebonden aan een fysiek lokaal en op academisch niveau.

We beschrijven onze ervaringen met een verrassend succesvolle cursus, die tegenwoordig de naam Introductie Informatica en Informatiekunde draagt, maar die ook als inleiding in de academische manier van denken en werken beoogd is. We leggen uit waarom de cursus de inhoud in een ongebruikelijke manier structureert (‘op z’n kop’) en waartoe de bijzonder uitputtende onderwijsvorm met 90 contacturen in twee kalenderweken dient. We streven daarbij ook naar een onderwijskundige verantwoording. Het stramien van deze cursus - de vorm en de structurering van de inhoud - leent zich o.i.

Komende zomer brengt de Open Universiteit een nieuwe cursus uit over het ontwikkelen van informatiesystemen onder de titel Model-driven development. Dat is goed nieuws, want deze cursus geeft het ambacht modelleren weer de plek in het informaticaonderwijs die het verdient. Door de pragmatische aanpak en een prachtig stuk gereedschap gaan studenten modelleren zelfs weer leuk vinden.

Forensisch ICT onderzoek of Forensic Intelligence is vaak gecompliceerd en stelt hoge eisen aan de onderzoekers. Voor de opleiding van deze onderzoekers is echter een leemte in het hoger onderwijs. Het Informatica Instituut van de Universiteit van Amsterdam (UvA) heeft sinds een aantal jaar uiteenlopende activiteiten ontplooid op het gebied van forensic intelligence.