VO

Met open onderwijs verwijzen we naar het gebruik van 'open educational resources' - bronmateriaal dat vrij mag gebruikt, aangepast en verspreid worden. Voor het verspreiden, vinden en aanwenden van dergelijk materiaal hebben we met de ARIADNE stichting een wereldwijde technische infrastructuur uitgewerkt. Gaandeweg hebben we zo de schaarste aan leermateriaal vervangen door een overvloed die als motor van onderwijsinnovatie begint te werken. Een aantal voorbeelden uit de praktijk zullen deze evolutie illustreren.

Een vakgebied is pas volwassen als je helder kunt zeggen wat je niet weet. In de afgelopen decennia heeft de informatica zich ontwikkeld van een hulpwetenschap voor de constructie van computers tot een scharnier-discipline die bijna alle wetenschapsgebieden met elkaar verbindt. Er is bijna geen wetenschapper of hij verzamelt data. Veel wetenschappers zien informatica toch nog als een soort ondersteunende discipline. Vaak heb ik de afgelopen jaren tegenover collega’s het standpunt verdedigd dat informatica toch echt een serieuze wetenschap is met hele diepe centrale problemen. Oh Ja!

AI decennia lang wordt verwacht dat Informatie en Communicatietechnologie (ICT) grote veranderingen in het onderwijs teweeg zal brengen. Uit recent onderzoek blijkt echter dat in de lespraktijk in het voortgezet onderwijs nog steeds weinig gebruik wordt gemaakt van ICT. Zo wordt in de begin 1999 verschenen rapportage van de ICT-Monitor geconcludeerd dat ruim twee derde van de docenten in het voortgezet onderwijs geen gebruik maakt van computers in de les.

De Adviesraad voor Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) heeft geconstateerd dat er in Nederland een structureel tekort aan informatici is. De Minister van Economische Zaken heeft aanvullend onderzoek laten doen om de bevindingen van de AWT te toetsen in het veld en het probleem verder te differentiëren. Uit het aanvullende onderzoek blijkt dat het kwantitatief tekort inderdaad omvangrijk is.

“This is our Time” heeft zich ontwikkeld van vrij gesloten e-mail project voor 2e Fase Voortgezet Onderwijs tot een flexibele multimediale leeromgeving voor intercultureel en internationale communicatieporjecten met een hoge mate van interactie voor diverse onderwijssectoren.
In de presentatie op NIOC’99 wordt uit de doeken gedaan wat de belangrijkste eigenschappen en factoren zijn die “Time” zo aantrekkelijk maken voor docenten en scholieren uit zoveel (>50) verschillende landen.

In de lesboeken Informatica wordt van het programmeren vooral de theorie behandeld. Aangezien informatica ook en vooral een praktisch vak is, was dit voor veel docenten een probleem.

De methode Informatica (Edu'Actief) is voor de eerste maal volledig herzien en er is gekozen voor een didactische aanpak waar de leerling centraal in staat. Naast het schrijven van een goede methode besteden de schrijvers ook aandacht aan de docent omdat zij weten dat de docenten hun opleiding pas hebben afgesloten of er nog moeten beginnen.

Het vak informatica in de bovenbouw van havo en vwo is de afgelopen jaren aardig in de steigers gezet. Toch zijn een aantal fundamentele vragen rondom de positie van het vak en de inbedding in het curriculum nog actueel. We noemen er een paar: Hoort informatica een verplicht vak te worden? Is op termijn een centraal examen wenselijk? Wat is de rol van ICT-vaardigheden in het vak? Is er, na de verdwijning van informatiekunde uit de onderbouw, alleen aandacht voor informaticaconcepten in de bovenbouw?

In het VO wordt volop gezocht naar de invulling van een krachtige, uitdagende ICT-rijke leeromgeving. Ofwel een 'Powerful Learning Environment'. Al snel wordt er dan gedacht aan de hardwarematige facilitaire ICT-benodigdheden; zet maar veel ICT neer.... Je kan vandaag de dag in de praktijk constateren dat ondanks de inzet van veel ICT het veranderingsproces blijft hangen in pure substitutie. De echte transformatie wordt pas bereikt als de vormgeving en de inhoud van het leerproces daadwerkelijk verandert.

De Stepnet-site (www.stepnet.nl) bestaat uit een aantal praktische opdrachten voor verschillende vakken, gebaseerd op actuele thema's of gebeurtenissen, bedoeld voor leerlingen in de bovenbouw van het Havo/Vwo, de Tweede Fase. Elke opdracht bevat een ICT-component, die allerlei vormen kan aannemen. Zo kan de aandacht vooral gericht worden op het zoeken naar informatie via Internet of nieuwe media. Ook is het (daarbij) mogelijk dat de opdracht vraagt om een presentatie van de uitwerkingen via een programma als PowerPoint.