De rol die informatie- en communicatietechnologie (ICT) speelt in de samenleving en in het bijzonder in bedrijven is veranderd. In het verleden was ICT een hulpmiddel; we zullen beargumenteren dat ICT dat niet meer is. We zullen de rol van ICT op een heel andere manier beschrijven. Dat leidt tot een opvallend nieuw vakgebied: Ruimtelijke Ordening in de Digitale Wereld.
Waarom ICT geen hulpmiddel is
Wat maakt een bedrijf tot een bedrijf? Welke kenmerken van een bedrijf kunnen worden verwijderd zonder dat de fundamentele eigenschap dat het een bedrijf is verloren gaat? Het is duidelijk dat het verwijderen van hulpmiddelen een bedrijf niet wezenlijk schaadt. Ze zijn vervangbaar. In theorie kunnen we vervoer door de lucht uit de samenleving verwijderen; in werkelijkheid zou dit de samenleving fundamenteel veranderen. En volstrekt vergelijkbaar is de rol van ICT in de samenleving. Een verwijdering van ICT zou de samenleving niet slechts beïnvloeden maar fundamenteel veranderen. Deze vergelijking neemt iets weg van de verbazing over het feit dat de op de beurskoers gebaseerde waarde van Baan, leverancier van Baan software, hoger is dan die van de KLM.
De onderschatting van de ICT revolutie
De realiteit van ICT dringt snel door in de dagelijkse werkelijkheid. Opvallend is het streven om deze ontwikkelingen te beschouwen als een nieuw onderdeel van de wereld zoals we die kennen en niet als een revolutie. Het wordt niet als een revolutie ervaren, omdat de gevolgen maar voor een klein deel invloed hebben op de tastbare wereld. Die verandert niet wezenlijk wanneer men brood betaalt met 3 bits in plaats van met 6 gram nikkel of 1 gram papier.
Door middel van informatie- en communicatietechnologie ontstaat overal, in hoog tempo en in verschillende omvangen een digitaal evenbeeld van delen van de tastbare wereld. Een "evenbeeld" en geen "afspiegeling", want het digitale evenbeeld is niet reproduceerbaar uit de tastbare wereld. Net zo min als de tastbare wereld te reproduceren is uit alle digitale informatie die er over bestaat. De echte revolutie vindt plaats in deze tweede wereld waar de maatschappij uit bestaat, de digitale wereld. Men moet in de digitale wereld "zijn" om de veranderingen als een revolutie te ervaren. Waarbij de digitale wereld met nadruk niet mag worden geïdentificeerd met "surfen op het Internet" .
Veel bedrijven -en zeker alle grote- bestaan al in de twee werelden. De medewerkers besteden meer tijd in de digitale dan in de tastbare kant van het bedrijf. Dat is eenvoudig aan te tonen door de digitale helft stil te leggen.
Ruimtelijke Ordening in de Digitale Wereld (R)
De digitale wereld is reëel en bestaat permanent. Net zo min als de maatschappij kan worden gestopt om er verbeteringen in door te voeren, laat de digitale wereld zich stoppen. Technologische vernieuwingen volgen elkaar snel op, maar de integratie in een bestaande digitale wereld heeft alle eigenschappen van veranderingen in de tastbare wereld. Daarom zijn de beslissingen die worden genomen over de inrichting van de digitale wereld zo belangrijk. Ze zijn niet anders dan de beslissingen die worden genomen in de maatschappij die we kennen, en dus in gevolgen niet minder verstrekkend. Er is behoefte aan een visie omtrent die inrichting en aan kennis en ervaring. Dat vakgebied, de inrichting van de digitale wereld, is sinds 1991 het werkterrein van de VMX Groep.
(R) "Ruimtelijke Ordening in de Digitale Wereld" is een gedeponeerd handelsmerk van de VMX Groep B.V.