NIOC 2007 Amsterdam

Informatica is zowel een wetenschap op zoek naar de waarheid als ook een ingenieursdiscipline gericht op het maken van dingen. Sinds de middeleeuwen werd voor dit soort disciplines de werkplaats met meesters, gezellen en leerlingen geperfectioneerd als opleidingsmodel. Omdat de informatica sterk gebaseerd is op abstracties (formules) en omdat de artefacten die ze maakt bestaan uit teksten (programma’s, specificaties etc.) lijkt het mogelijk om met digitale middelen de oude werkplaats in ere te herstellen, maar dan ongebonden aan een fysiek lokaal en op academisch niveau.

We beschrijven onze ervaringen met een verrassend succesvolle cursus, die tegenwoordig de naam Introductie Informatica en Informatiekunde draagt, maar die ook als inleiding in de academische manier van denken en werken beoogd is. We leggen uit waarom de cursus de inhoud in een ongebruikelijke manier structureert (‘op z’n kop’) en waartoe de bijzonder uitputtende onderwijsvorm met 90 contacturen in twee kalenderweken dient. We streven daarbij ook naar een onderwijskundige verantwoording. Het stramien van deze cursus - de vorm en de structurering van de inhoud - leent zich o.i.

Komende zomer brengt de Open Universiteit een nieuwe cursus uit over het ontwikkelen van informatiesystemen onder de titel Model-driven development. Dat is goed nieuws, want deze cursus geeft het ambacht modelleren weer de plek in het informaticaonderwijs die het verdient. Door de pragmatische aanpak en een prachtig stuk gereedschap gaan studenten modelleren zelfs weer leuk vinden.

Forensisch ICT onderzoek of Forensic Intelligence is vaak gecompliceerd en stelt hoge eisen aan de onderzoekers. Voor de opleiding van deze onderzoekers is echter een leemte in het hoger onderwijs. Het Informatica Instituut van de Universiteit van Amsterdam (UvA) heeft sinds een aantal jaar uiteenlopende activiteiten ontplooid op het gebied van forensic intelligence.

Dinsdagmiddag 17 april 2007 vond in het Maagdenhuis te Amsterdam de Ronde Tafel ‘Informatiebeleid en Hoger Onderwijs’ plaats. Deze Ronde Tafel werd georganiseerd door Verdonck, Klooster & Associates tijdens het Nationaal Informatica Onderwijs Congres (NIOC) 2007. Luc van der Pijl sprak over het bottom-up verandertraject voor de informatievoorziening bij de Hogeschool van Amsterdam. Daarna vertelde Menno Scheers over de manier waarop de informatiestrategie bij de Vrije Universiteit op een top-down manier tot stand was gekomen.

In dit artikel worden de projecten op het gebied van ‘Integrated Product Development’(IPD) bij Fontys beschreven. Aan de orde komen de verschillende vormen, waarin deze projecten in de loop der jaren zijn uitgevoerd en de samenwerkingsverbanden die hieruit zijn ontstaan. Er wordt aandacht besteed aan de onderwijsvormen, die hierbij worden toegepast. Ten slotte worden de belangrijkste leereffecten van deze projecten vastgesteld en wordt stilgestaan bij het belang van participatie in deze projecten door informaticastudenten.

ICT beroepsrollen zijn continu in beweging. In de markt is er behoefte aan inzicht in de beroepsrol en de actualiteit daarvan. Een internetportal, waarin beroepsrollen vanuit de praktijk ‘levend’ worden gehouden en waar uiteenlopende doelgroepen hun kennis over beroepen in de ICT actueel kunnen houden, is op korte termijn haalbaar. Financieel draagvlak voor de implementatie daarvan is voorlopig showstopper. Wie durft?

De leefomgeving wordt verrijkt met ubiquitous computing en communication. De interactie verloopt via nieuwe gebruiksinterfaces. Contextbewustzijn en personalisatie zorgen voor optimale ondersteuning van personen. Smart devices komen in kleding, woningen, voertuigen, wegen, mobieltjes etc. De omgeving wordt slim: Ambient Intelligence (AmI). Onze (technische) informaticastudenten hebben de technologie van AmI in verschillende projecten uitgewerkt. Wat betekent AmI voor de informaticaopleidingen? Kansen en bedreigingen worden verkend.

Binnen het I*Teach project is een methodologie ontwikkeld voor het onderwijs in ICT-enhanced skills, ofwel door ICT verrijkte algemene vaardigheden. Op basis van educatieve scenario’s verrichten leerlingen taken die ontworpen zijn om een (deel)vaardigheid te verwerven. I*Teach heeft een multilinguale repository met scenario’s beschikbaar gesteld, samen met hulpmiddelen om die repository te gebruiken in twee richtingen. Docenten kunnen het onderwijsmateriaal gebruiken en ook hun zelf ontwikkelde onderwijsmateriaal wereldwijd aan anderen ter beschikking stellen.

TISO (Onderwijs en onderzoek met authentieke dossiers van automatiseringsprojecten) is een project gefinancierd door de Digitale Universiteit en uitgevoerd onder leiding van de Open Universiteit Nederland. Bedrijven stellen projectdossiers ter beschikking, deze worden ontsloten via het TISO-web, er worden leertaken bij gemaakt en dit geheel vormt de basis voor vernieuwing van het hbo- en wo-onderwijs op het gebied van informatiesystemen in Nederland.