Java in het inleidend programmeeronderwijs; terugblik en reflectie

Een jaar of drie geleden wilden wij als docenten van de Open Universiteit en de Technische Universiteit Delft het inleidend programmeeronderwijs vernieuwen. Een belangrijke doelstelling daarbij was om in elk geval de instapcursus aantrekkelijk te maken voor een grotere doelgroep dan alleen informaticastudenten. Verder wilden we zo snel mogelijk beginnen met objectgeoriënteerd programmeren. En last but not least: we wilden dat studenten programmeren weer leuk gingen vinden, iets wat in de laatste jaren daarvoor steeds minder het geval bleek.
We dachten deze doelstellingen te kunnen verwezenlijken door gebruik te maken van de (toen nog nieuwe) taal Java en van een visuele programmeeromgeving waarin op eenvoudige wijze programma’s ontwikkeld kunnen worden met een grafische gebruikersinterface; zie voor onze argumentatie Wester (1996) en Wester e.a. (1997).
Uitgaande van deze vrij onconventionele aanpak besloten de twee instellingen samen drie nieuwe cursussen te ontwikkelen: Visueel programmeren met Java, Objectgeoriënteerd programmeren met Java en Datastructuren en algoritmen. Nu de ontwikkeling van deze cursussen vrijwel is afgerond en de nodige ervaring met het materiaal is opgedaan in het onderwijs aan eigen studenten (en bij veel andere onderwijsinstellingen), is het een goed moment om terug te blikken en na te gaan wat we zoal geleerd hebben en wat we wel en niet hebben kunnen waarmaken van onze ambities.
Terugkijkend op het proces van de ontwikkeling van deze cursussen, blijkt dat we voortdurend hebben moeten kiezen wat we wel en vooral ook wat we niet in het onderwijs wilden opnemen en daarnaast in welke volgorde we de gekozen onderwerpen wilden aanbieden. Ten opzichte van de oude situatie bleek het aanbod van wat je studenten kunt onderwijzen veel groter te zijn dan vroeger.